MÔ HÌNH NẾN NHẬT TRONG PHÂN TÍCH KĨ THUẬT

Nến Nhật cung cấp tín hiệu đảo chiều thị trường sớm hơn. Đồ thị nến thường cho tín hiệu đảo chiều trước các chỉ báo truyền thống trên đồ thị thanh hoặc đồ thị P&F. Điều này giúp bạn mở và đóng vị thế với thời điểm chính xác hơn với áp lực nào đang làm chủ xu hướng (đặc điểm độc nhất của đồ thị nến có thể cung cấp).

KHÁI NIỆM VÀ CẤU TẠO CỦA NẾN NHẬT

KHÁI NIỆM

Nến Nhật, còn được gọi là mô hình nến Nhật, được dùng để mô tả chuyển động giá của các loại tài sản.

Đây là phương pháp được sáng tạo bởi các thương gia gạo người Nhật từ nhiều thế kỷ trước nhưng cho đến năm 1989, một nhà phân tích – Steve Nison đã lần đầu phổ biến rộng rộng rãi đến phương Tây. Kể từ đó, phương pháp nến Nhật không chỉ chính thức thống trị thị trường mà còn là nền tảng cho các nghiên cứu phương Tây.

CẤU TẠO

Cấu tạo của nến Nhật gồm có: thân nến (hay còn gọi là râu nến) và bóng nến:

• Phần thân nến: bao gồm giá mở cửa và giá đóng cửa, được vẽ phình bự (với dạng hình hộp) với màu nến phụ thuộc vào mức chênh lệch giữa giá đóng cửa so với giá mở cửa. Nếu giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa, thân nến sẽ được tô màu trắng hoặc xanh thể hiện sự tăng giá. Ngược lại, thân nến sẽ được tô màu đen hoặc đỏ thể hiện sự giảm giá. Một ứng dụng của thân nến là dùng kích thước để đo động lượng của thị trường. Nến trắng và nến đen thân dài cho thấy hành động giá nghiêng về một phía (tăng hoặc giảm). Nếu thân nến nhỏ dần (trắng hoặc đen), động lượng trước đó đang giảm sút. Đây được gọi là nến Con quay, một phần của các mẫu hình nến mà chúng ta sẽ đi sâu vào thảo luận sau.
• Phần bóng nến: nằm ở hai đầu (đáy hoặc đỉnh) của cây nến. Nếu giá đóng cửa không thể nằm ở giá cao nhất, thì bóng nến sẽ nằm ở phía trên. Nếu giá đóng cửa không thể nằm ở giá thấp nhất, thì bóng nến sẽ nằm ở phía dưới.

Nếu giá đóng cửa bằng giá mở cửa, thân nến sẽ có dạng một đường ngang được gọi là nến Doji, chúng ta cũng sẽ nghiên cứu kỹ ở các phần sau.

Trong phiên giao dịch có thể không xuất hiện bóng nến, nhưng bắt buộc phải có thân nến. Nếu giá đóng cửa trùng với giá cao nhất sẽ không có bóng nến phía trên gọi là nến Cạo đầu. Ngược lại nếu giá đóng cửa trùng với giá thấp nhất sẽ không có bóng nến phía dưới gọi là nến Cạo đáy.

TẠI SAO KỸ THUẬT ĐỒ THỊ NẾN NHẬT LẠI THU HÚT ĐƯỢC SỰ CHÚ Ý CỦA NHÀ ĐẦU TƯ? 

Trước tiên đó là sự dễ hiểu. Ai cũng có thể dễ dàng tiếp thu được sức mạnh của đồ thị nến. Tuy nhiên, chúng ta không nên lầm tưởng sự đơn giản của công cụ này. Sức mạnh phân tích về thị trường của chúng là vô cùng kinh ngạc.

Thứ hai, nó cung cấp tín hiệu đảo chiều thị trường sớm hơn. Đồ thị nến thường cho tín hiệu đảo chiều trước các chỉ báo truyền thống trên đồ thị thanh hoặc đồ thị P&F. Điều này giúp bạn mở và đóng vị thế với thời điểm chính xác hơn với áp lực nào đang làm chủ xu hướng (đặc điểm độc nhất của đồ thị nến có thể cung cấp).

Cuối cùng, có thể mở rộng phân tích. Đồ thị nến mang tính chất vô cùng linh hoạt. Do đó, chúng có thể kết hợp với bất kỳ đồ thị phương Tây nào. Việc phối hợp phân tích Đông – Tây sẽ cho bạn lợi thế hơn so với những ai chỉ sử dụng đơn thuần 1 kỹ thuật và mạng lại sự hiệu quả trong phân tích của bạn với những thông tin trực quan, nhanh chóng.

CÁC MẪU HÌNH NẾN NHẬT ĐIỂN HÌNH

Mẫu hình nến là yếu tố cơ bản nhất mà nhà đầu tư cần biết khi phân tích độ thị nến Nhật. Tuy dùng từ “cơ bản”, nhưng nếu thông thạo tốt các mẫu hình liệt kê sau đây, nhà đầu tư hoàn toàn có thể phân tích những gì đang diễn ra với giá cổ phiếu mà không cần một chỉ báo nào khác. Về bản chất, đằng sau một mẫu hình nến luôn ẩn chứa các yếu tố liên quan đến diễn biến tâm lý trên thị trường, nhờ vậy mà ta có thể dự đoán hướng đi của giá, hay độ mạnh yếu của xu hướng hiện tại. Có 4 loại mẫu hình nến chính:

• Mẫu hình đảo chiều
• Mẫu hình sao
• Mẫu hình tiếp diễn
• Doji

MẪU HÌNH ĐẢO CHIỀU (Reversal Pattern)

Cái tên “đảo chiều” có thể khiến nhiều người nhầm lẫn. Khi nhắc đến “đảo chiều”, người ta thường nghĩ đến sự thay đổi của một xu hướng lớn từ tăng sang giảm (hoặc ngược lại). Tuy nhiên, “đảo chiều” ở đây có thể chỉ là một sự dừng lại của xu hướng trước đó. Ví dụ như trong xu hướng tăng, giá có thể điều chỉnh giảm nhẹ rồi tăng tiếp (sự xuất hiện của mẫu hình đảo chiều), thay vì chuyển hẳn sang xu hướng giảm.

NẾN BÚA (HAMMER) VÀ NGƯỜI TREO CỔ (HANGING MAN)

Nến búa và nến người treo cổ là hai mẫu hình nến có cấu tạo giống nhau (cấu tạo “nến cây dù”) nhưng xuất hiện ở hai thời điểm khác nhau. Theo đó, nến cây dù có thân nến nằm ở phía trên của biên độ dao động; bóng nến dưới phải ít nhất gấp đôi thân nến; màu thân nến không quan trọng.

Nến búa thường xuất hiện trong cú đảo chiều xu hướng giảm và ngược lại nến người treo cổ xuất hiện sự đảo chiều xu hướng tăng.

Để trực quan hơn hãy tưởng tượng nến búa như một cây búa giáng vào xu hướng giảm; còn nến người treo cổ thì như những người mua ở cây nến này bị treo trên cao và phải bán tháo.

Theo Steve Nison, nến người treo cổ cần một sự xác nhận (thanh nến sau đó đóng cửa dưới thân nến người treo cổ) còn nến búa thì không. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của tác giả, vào lệnh với đơn thuần nến búa là khá rủi ro, nên hãy kiểm định thêm thông tin thông qua chỉ báo kỹ thuật hay đợi thêm thông tin từ các nến sau.

MẪU HÌNH NHẤN CHÌM TĂNG (BULLISH ENGULFING) & NHẤN CHÌM GIẢM (BEARISH ENGULFING)

Mẫu hình nhấn chìm tăng và nhấn chìm giảm đối lập nhau cả về cấu tạo và thời điểm xuất hiện. Điều này còn xuất hiện ở nhiều cặp mẫu hình khác cho thấy sự tương phản thú vị trong các mẫu hình nến Nhật.

Mẫu hình nhấn chìm tăng gồm một thanh nến giảm có thân bị “nhấn chìm” hoàn toàn bởi thân thanh nến tăng sau đó (chú ý: chỉ cần phần “thân” bị che lấp là đủ), và là sự đảo chiều xu hướng giảm. Ngược lại, mẫu hình nhấn chìm giảm gồm một thanh nến tăng có thân bị che lấp hoàn toàn bởi thân thanh nến giảm sau đó, và là sự đảo chiều của một xu hướng tăng.

Điểm thấp nhất của mẫu hình nhấn chìm tăng có thể được xem như một hỗ trợ và điểm cao nhất của mẫu hình nhấn chìm giảm có thể được xem như một kháng cự.

Một điểm cần chú ý là xu hướng trước đó diễn ra càng nhanh và đột ngột thì thì hiệu ứng của mẫu hình nhấn chìm là càng lớn.

MẪU HÌNH MÂY ĐEN BAO PHỦ & XUYÊN THẤU

Giống như hai mẫu hình nhấn chìm, mây đen bao phủ và xuyên thấu đối lập nhau hoàn toàn về cấu tạo cũng như thời điểm xuất hiện. Đặc biệt, có thể xem mây đen bao phủ và xuyên thấu như phiên bản yếu hơn của hai mẫu hình nhấn chìm. Vì sao lại như vậy? Ta hãy cùng xem xét chi tiết hơn nhé:

Mây đen bao phủ đóng góp cho sự đảo chiều xu hướng tăng, với cấu tạo gồm một thanh nến tăng mạnh nhưng theo sau là một thanh nến giảm mạnh xâm lấn vào thanh nến trước đó. Ngược lại, mẫu hình xuyên thấu gồm một thanh nến giảm mạnh theo sau bởi một thanh nến tăng mạnh xâm lấn vào thanh nến trước đó. 

Chú ý: Thanh nến sau cần xâm lấn ít nhất 50% vào thanh nến trước. Vì chỉ xâm lấn mà không “nhấn chìm”, nên tín hiệu của hai mẫu hình này cũng yếu hơn mẫu hình nhấn chìm (độ tin cậy thấp hơn). Theo ngôn ngữ kỹ thuật mà nói, sự xâm lấn là do sức mạnh tồn đọng của xu hướng trước đó, làm cho giá không thể tạo ra “mẫu hình nhấn chìm”.

MẪU HÌNH SAO

NẾN SAO

Nến sao là một thanh nến thân nhỏ tạo khoảng trống giá so với thanh nến trước đó (chúng ta sẽ tìm hiểu về khoảng trống giá ở phần sau). Màu của thanh nến không quan trọng.

Nếu nến sao là một Doji thì ta sẽ gọi nó là một nến sao Doji.

Thân nến nhỏ của nến sao thể hiện sự giằng co giữa phe mua và phe bán. Sự xuất hiện của nến sao trong một xu hướng có thể báo hiệu cho chúng ta về sự đảo chiều trong tương lai.

MẪU HÌNH SAO MAI (MORNING STAR) & SAO HÔM (EVENING STAR) VÀ PHIÊN BẢN SAO DOJI CỦA CHÚNG

Tác giả gộp chung các cặp mẫu hình này lại vì trên thực tế, tác động của việc đổi nến sao thành nến sao Doji trong trường hợp này không ảnh hưởng đến phân tích của ta.

Mẫu hình sao mai và sao mai Doji báo hiệu đảo chiều tăng giá. Ngược lại mẫu hình sao hôm và sao hôm Doji báo hiệu đảo chiều giảm giá.

Về cấu tạo, giá đóng cửa nến thứ nhất và nến thứ hai phải cách xa nhau, tương tự với nến thứ hai và nến thứ ba. Thân nến thứ ba cần đóng cửa sâu và thân nến đầu tiên.

Chú ý: Yếu tố lưỡng lự ở thanh nến thứ hai là điều cần lưu tâm nhất ở đây (vì nó tạo thành nguyên nhân cho sự đảo chiều xu hướng). Đừng quá giáo điều khi phân tích kỹ thuật, nếu bạn thấy thanh nến thứ hai có chạm một tí vào hai thanh nến còn lại thì nó vẫn được xem như là các mẫu hình ta vừa tìm hiểu ở trên.

MẪU HÌNH SAO BĂNG & NẾN BÚA ĐẢO NGƯỢC

 

Tương tự như nến búa và nến người treo cổ, nến sao băng và nến búa đảo ngược có cùng cấu tạo nhưng xuất hiện ở hai thời điểm khác nhau.

Đúng như cái tên của nó nến búa ngược (hay nến sao băng) có cấu tạo như một thanh nến búa và được lật ngược lại (có thể xem lại nến búa để có cái nhìn kĩ hơn).

Nến sao băng xuất hiện ở đỉnh và báo hiệu cho sự kết thúc xu hướng tăng, ngược lại với nến búa đảo ngược, báo hiệu cho sự đảo chiều của xu hướng giảm.

Theo Steve Nison, nến búa ngược cần một sự xác nhận (một thanh nến tăng đóng cửa trên thân của nó), còn nến sao băng thì không.

MỘT SỐ MẪU HÌNH ĐẢO CHIỀU KHÁC

Sở dĩ các mẫu hình sau đây được xếp riêng ra vì tín hiệu đảo chiều của chúng yếu hơn so với các mẫu hình được liệt kê ở trên (dù không phải lúc nào cũng như thế). Trên thực tế, các mẫu hình này vẫn rất hữu dụng đối với việc phân tích, chỉ là ta cần cẩn trọng hơn mà thôi.

MẪU HÌNH HARAMI

Mẫu hình Harami gồm một nến thân rộng theo sau bởi một nến con quay (nến có thân nến nhỏ).

Mẫu hình Harami được xem là tăng giá hay giảm giá là phụ thuộc vào thanh nến thân rộng đầu tiên. Nếu nến đầu là thanh nến giảm giá, ta được mẫu hình Harami tăng giá (Bullish Harami); và ngược lại ta sẽ được mẫu hình Harami giảm giá (Bearish Harami).

Màu của thanh nến thứ hai là không quan trọng. Đặc biệt, nến thay nến con quay thành nến Doji ta sẽ được mẫu hình Harami chữ thập, và mang tín hiệu đảo chiều mạnh hơn.

Chú ý: Nếu có nhiều thanh nến thân nhỏ theo sau mẫu hình Harami, điều này báo hiệu sự biến chuyển xu hướng từ mạnh sang trung tính.

MẪU HÌNH ĐỈNH NHÍP (TWEEZER TOP)  & ĐÁY NHÍP (TWEEZER BOTTOM)

Mẫu hình đỉnh nhíp gồm hai hoặc nhiều thanh nến có cùng mức cao nhất, còn mẫu hình đáy nhíp gồm hai hoặc nhiều thanh nến có cùng mức thấp nhất.

Mức cao nhất của mẫu hình đỉnh nhíp có thể được xem là kháng cự, còn mức thấp nhất của mẫu hình đáy nhíp có thể được xem là một hỗ trợ.

Theo kinh nghiệm của tác giả, những kháng cự, hỗ trợ vừa nêu có tác động khá ngắn (trừ khi mẫu hình xuất hiện ở những vùng quan trọng).

MẪU HÌNH BA CHÀNG LÍNH TRẮNG & BA CON QUẠ

Mẫu hình ba chàng lính trắng gồm ba thanh nến tăng đều đặn với giá mở cửa nằm trong hoặc gần thân nến trước. Tương tự với mẫu hình ba con quạ, nhưng ở đây là ba thanh nến giảm.

Mẫu hình ba chàng lính trắng xuất hiện ở vùng giá thấp và mẫu hình ba con quạ xuất hiện ở vùng giá cao.

Yếu tố then chốt nằm ở việc các nến có thân nến rộng và đều, nếu không mẫu hình là không hợp lệ.

MẪU HÌNH PHẢN CÔNG

Mẫu hình phản công gồm hai thanh nến có màu ngược nhau nhưng có cùng giá đóng cửa.

Mẫu hình phản công tăng báo hiệu đảo chiều đáy, ngược lại với mẫu hình phản công giảm.

Có thể so sánh mẫu hình phản công tăng như một phiên bản yếu hơn của mẫu hình xuyên thấu vì giá của thanh nến thứ hai không xâm lấn được vào thanh nến đầu tiên. Tương với mẫu hình phản công giảm và mây đen bao phủ.

MẪU HÌNH TIẾP DIỄN

CỬA SỔ (WINDOW)

Người Nhật gọi Khoảng trống (Gap) trong kỹ thuật phương Tây là cửa sổ. Có 2 loại cửa sổ:

• Cửa sổ tăng (rising window) là tín hiệu tích cực. Có một khoảng trống giá giữa mức giá cao nhất của phiên hôm trước (đỉnh của bóng nến trên) và mức giá thấp nhất của phiên hiện tại (đáy của bóng nến dưới).

• Cửa sổ giảm (falling window) là tín hiệu tiêu cực. Có một khoảng trống giá giữa mức giá thấp nhất của phiên hôm trước và mức giá cao nhất của phiên hiện tại.

Cửa sổ là tín hiệu tiếp diễn. Khi một cửa sổ tăng xuất hiện, ta nên canh mua khi giá điều chỉnh, còn với Cửa sổ giảm, ta sẽ bán khi giá hồi lại.

Cửa sổ có thể trở thành vùng hỗ trợ và kháng cự:

• Cửa sổ tăng sẽ là vùng hỗ trợ khi giá kéo ngược. Nếu giá kéo ngược và đóng cửa dưới đáy của Cửa sổ, xu hướng tăng trước đó đã bị vô hiệu.
• Cửa sổ giảm ám chỉ giá còn có khả năng giảm xuống vì những đợt giá bật lên hồi phục sẽ chạm kháng cự ở Cửa sổ giảm. Nếu phe mua có đủ sức để đóng cửa thị trường trên đỉnh của Cửa sổ giảm, xu hướng giảm mới có khả năng kết thúc.

Trong những trường hợp có Cửa sổ tương đối lớn, hãy nhớ rằng vùng hỗ trợ then chốt của một cửa sổ của một Cửa sổ tăng là đáy Cửa sổ. Còn với Cửa sổ giảm, vùng kháng cự chính yếu là đỉnh Cửa sổ.

TASUKI

Tasuki là sự kết hợp của cặp nến tạo khoảng trống tăng giá hoặc giảm giá. Hai loại mẫu hình Tasuki hiếm khi xuất hiện.

Đặc điểm:

• Khoảng trống tăng giá Tasuki mở cửa bằng Cửa sổ với một nến trắng và theo sau là một nến đen. Nến đen mở cửa nằm bên trong thân nến trắng và đóng cửa nằm dưới thân nến trắng. Giá đóng cửa của nến đen này chính là điểm giằng co để ta xem xét. Nếu khoảng trống không được lấp đầy hoàn toàn, xu hướng tăng sẽ tiếp tục.
• Khoảng trống giảm giá Tasuki mở cửa bằng Cửa sổ giảm với nến đen và theo sau là nến trắng. Nến trắng mở cửa nằm bên trong thân nến đen và đóng cửa nằm trên thân nến đen. Giá đóng cửa của nến trắng này chính là điểm giằng co để ta xem xét. Nếu khoảng trống không được lấp đầy hoàn toàn, xu hướng giảm sẽ tiếp tục.
• Hai nến của Tasuki nên có cùng kích thước.

Tuy nhiên, tất cả những gì ta cần nhớ chỉ là Cửa sổ đã xuất hiện:

Cửa sổ tăng: Giá đóng cửa (Nến đen xuất hiện sau nến trắng trong mẫu hình Tasuki) dưới hỗ trợ là đáy của Cửa sổ tăng sẽ chuyển sang xu hướng giảm.

Cửa sổ giảm: Giá đóng cửa (Nến trắng xuất hiện sau nến đen trong mẫu hình Tasuki) trên kháng cự là đỉnh của Cửa sổ giảm sẽ vô hiệu hóa các tín hiệu tiêu cực trước đó.

KHOẢNG TRỐNG GIÁ CAO (HIGH – PRICE GAPPING PLAY) VÀ KHOẢNG TRỐNG GIÁ THẤP (LOW – PRICE GAPPING PLAY)

Sau một nhịp tăng mạnh, thị trường tích lũy để củng cố mức tăng với một loạt các thân nến nhỏ. Chuỗi nến thân nhỏ sau phiên tăng mạnh cho ta biết thị trường đang do dự, chuyển xu hướng từ tăng sang trung tính.

Một Cửa sổ tăng từ những thân nhỏ này là tín hiệu tích cực. Đây là mẫu hình Khoảng trống giá cao.

Một Cửa số giảm từ những thân nhỏ này là tín hiệu tiêu cực. Đây là mẫu hình Khoảng trống giá thấp.

KHOẢNG TRỐNG CẶP NẾN TRẮNG (GAPPING SIDE – BY – SIDE WHITE LINES)

Trong một xu hướng tăng, một nến trắng tạo khoảng trống tăng, tiếp theo sau là một nến trắng có kích thước tương tự và mở cửa ở mức như nhau là một mẫu hình tiếp diễn tích cực, gọi là Khoảng trống tăng giá cặp nến trắng.

Khoảng trống giảm với cặp nến trắng thì hiếm gặp hơn. Dù có cặp nến trắng, đây vẫn được xem là tín hiệu tiêu cực vì có Cửa sổ giảm.

Tuy nhiên, việc ghi nhớ nến nào hình thành Khoảng trống cặp nến trắng không phải là chính yếu mà vẫn quan trọng là ở Các cửa sổ tăng và giảm trong mẫu hình.

MẪU HÌNH BA BƯỚC TĂNG GIÁ VÀ BA BƯỚC GIẢM GIÁ (RISING AND FALLING THREE METHODS)

Mẫu hình Ba bước tăng giá (tích cực) và mẫu hình Ba bước giảm giá (tiêu cực) đều là mẫu hình tiếp diễn. Tức là xu hướng trước Ba bước tăng giá sẽ tiếp tục tích cực đi lên khi mẫu hình hoàn thành và xu hướng giảm tiêu cực sẽ giữ nguyên sau mẫu hình Ba bước giảm giá.

Đặc điểm:

+ Mẫu hình Ba bước tăng giá:

• Một nến trắng thân dài.
• Theo sau bởi một nhóm các thân nến nhỏ giảm giá hoặc đi ngang nằm trong phạm vi cao – thấp của nến trắng thân dài.
• Ngày cuối cùng phải là một nến trắng dài mạnh có mức giá đóng cửa cao hơn mức giá đóng cửa ngày đầu tiên và mở cửa trên mức giá đóng cửa của phiên trước đó.

+ Mẫu hình Ba bước giảm giá:

• Một nến đen thân dài
• Theo sau là khoảng ba nến nhỏ đi lên với thân nến nằm trong phạm vi của nến đầu tiên (gồm cả bóng nến).
• Phiên cuối cùng mở cửa dưới giá đóng cửa của phiên trước và sau đó đóng cửa dưới giá đóng cửa của nến đen đầu tiên.

• Lý tưởng nhất là mẫu hình Ba bước tăng giá nên có các thân nến đen nhỏ, và mẫu hình Ba bước giảm giá là ba thân nến trắng nhỏ. Tuy nhiên, hai đến năm thân nến nhỏ vẫn hiệu quả và thân nên nhỏ có thể mang bất cứ màu gì.

Hạn chế: Thách thức mẫu hình này là yếu tố rủi ro/lợi nhuận. Khi mẫu hình hoàn thành, cổ phiếu đã chạy xa điểm mua tốt nhất (Ba bước tăng giá) hoặc là điểm thoát vị thế hoàn hảo (Ba bước giảm giá). Vì thế, bạn cần phải cân nhắc lợi nhuận tiềm năng và rủi ro có thể gánh chịu đối với cổ phiếu để đưa ra quyết định sớm và chính xác.

Khối lượng: Đây là điều củng cố hoàn hảo trong mẫu hình này khi nến đầu và nến cuối, tức nến trắng (đen) thân dài có khối lượng mạnh nhất trong các phiên tạo mẫu hình.

MẪU HÌNH PHÂN TÁCH (SEPARATING LINE)

Mẫu hình Phân tách mang cây nến sau có cùng mức giá mở cửa với cây nến màu đối nghịch trước đó. Đây là một mẫu hình tiếp diễn.

Trong giai đoạn thị trường tăng, một nến thân đen sẽ khiến phe mua lo ngại. Tuy nhiên, nếu khoảng trống lúc mở cửa của ngày hôm sau tăng đủ lớn để giá mở cửa bằng với giá mở cửa của phiên nến đen trước, cho thấy phe bán đã mất quyền kiểm soát thị trường, nhất là khi phiên đóng lại tạo nến trắng. Lý tưởng nhất, nến trắng là một nến Thắt lưng (nghĩa là mở cửa ở mức giá thấp nhất trong phiên và đóng cửa tại hay gần mức cao nhất trong phiên).

Trong giai đoạn thị trường giảm, điều ngược lại cũng sẽ đúng với mẫu hình phân tách giảm.

TÁC DỤNG CỦA NẾN DOJI

Khái quát

Doji là tín hiệu cho biết xu hướng có thể trong quá trình thay đổi. Cụ thể, là Doji trong các đợt tăng (nến Doji Bắc) và Doji trong các đợt giảm (nến Doji Nam).

Đặc điểm: Nến Doji có cùng giá mở cửa và đóng cửa để thể hiện sự giằng co gay gắt giữa phe mua và phe bán. Tuy nhiên, điều này vẫn có sự linh hoạt. Nếu giá mở cửa và giá đóng cửa chỉ lệch nhau một vài đơn vị, đây vẫn có thể được xem là Doji.

 

Lợi ích: Doji được đánh giá cao về khả năng báo hiệu định thị trường, đặc biệt đứng sau một nến trắng thân dài sau một xu hướng tăng. Đó là vì Doji đại diện cho sự LƯỠNG LỰ, điều mà sẽ khiến bên mua sẽ không duy trì được xu hướng tăng và thị trường có thể đã kiệt sức. Khả năng đổi chiều tăng lên nếu:

• Các nến sau đó xác nhận khả năng đổi chiều
• Thị trường quá mua hoặc quá bán
• Thị trường không có quá nhiều nến Doji. Nếu một đồ thị chứa nhiều nến Doji thì nến Doji mới xuất hiện không mang ý nghĩa quan trọng.

Hạn chế: Trong một nhịp giảm, sự xuất hiện của Doji không mang nhiều giá trị và xu hướng vẫn có thể giảm tiếp tục. Vì vậy, đề báo hiệu đáy, Doji cần nhiều tín hiệu xác nhận hơn.

Nhắc nhở: Vị trí Doji xuất hiện trong mối tương quan với xu hướng trước đó chiếm vài quan trọng rất lớn. Vì trước đó xuất hiện xu hướng (tăng hoặc giảm) thì nến Doji mới phát huy tác dụng được sự đảo chiều. Điều này nghĩa là Doji ít mang tính dự báo trong một thị trường đi ngang vì chẳng có xu hướng nào để đảo chiều. Tuy nhiên, đối với ngoại lệ này, Doji đôi khi vẫn có thể là hiệu hữu ích khi chúng xuất hiện ở đỉnh hoặc đáy của vùng đi ngang này. Cụ thể, nó sẽ đang xác nhận kháng cự hoặc hỗ trợ của vùng hộp đi ngang.

Các loại nến Doji đặc trưng

Nến Doji chân dài (Người xích lô)

Nến có bóng nến trên và dưới dài, không có thân nến thì được gọi là Doji chân dài (hoặc có biệt danh là Người xích lô). Các bóng nến dài cho thấy “thị trường đã mất phương hướng” với cả 2 bên phe mua và phe bán đã không ai có thể giành được quyền kiểm soát trong phiên dù đã rất cố gắng. Vì thế, một Doji chân dài là tín hiệu thị trường đang tách rời khỏi xu hướng.

Doji bia mộ

Doji bia mộ hình thành khi giá mở cửa, đóng cửa ở mức thấp nhất trong ngày và mang tín hiệu tiêu cực. Với bóng nến trên dài và giá đóng cửa ở mức thấp nhất trong phiên trực quan rằng trong phiên, cổ phiếu tăng; nhưng về cuối phiên, phe bán kéo giá thị trường về mức thấp nhất lúc đóng cửa. Đây là một trong những Doji hiệu quả trong việc báo hiệu đỉnh.

Nến Doji chuồn chuồn

Doji chuồn chuồn là nến ngược lại với Doji bia mộ có giá mở cửa, đóng cửa ở mức cao nhất trong phiên. Có nghĩa thị trường đã chạm xuống các mức đáy thấp hơn nhiều trong phiên, nhưng đóng cửa một cách ngoạn mục ở hoặc gần sát mức giá cao nhất.

THỰC CHIẾN

Disclaimer: Mục đích của việc học các mẫu hình trên là để phân tích đồ thị. Việc phân tích đồ thị tốt chỉ là một trong các yếu tố giúp nhà đầu tư giao dịch có lợi nhuận. Qua nội dung của bài viết này, mục tiêu của nhóm tác giả là giúp các nhà đầu tư hiểu được những gì đang xảy ra trên biểu đồ nến, thay vì bắt đầu giao dịch với nó. 

Trước khi vào phần chính, ta cần làm rõ hai điều sau đây. Thứ nhất, giá trị phân tích của một mẫu hình đơn lẻ là không cao dù đó có là mẫu hình mạnh. Một phân tích chỉ có giá trị khi kết hợp nhiều mẫu hình với nhau. Thứ hai, chúng ta hoàn toàn có thể kết hợp khối lượng để tăng độ chính xác của phân tích. Tuy nhiên, nến Nhật một mình nó đã cung cấp cho chúng ta rất nhiều thông tin rồi, và vì đây là bài viết về phân tích nến, nên ta chỉ phân tích trên đồ thị trơn mà thôi nhé.

Sau đây, chúng ta sẽ xem xét mã cổ phiếu GEG (CTCP Điện Gia Lai) trong giai đoạn 25/05 đến 15/06. Trước hết tác giả sẽ chỉ phân tích giá rồi sau đó mới kết hợp khối lượng để dễ cho những độc giả mới tiếp xúc với nến Nhật.

• Trước nến (1) ta thấy được mẫu hình 3 con quạ với biên độ nến tăng dần cho thấy lực bán đang rất mạnh, giá có thể sẽ tiếp tục giảm sâu.
• Tuy nhiên, nến (2) là một thanh nến đặc bật lên dù có sự giảm giá trước đó, đồng thời tạo thành mẫu hình xuyên thấu. Như vậy ta đã có 2 dấu hiệu đảo chiều.
• Đúng như dự tính, các nến sau đó kéo giá tăng 14%, thể hiện sự suy yếu của đà giảm trước đó. Thế nhưng, nến (3) và (4) sau đó lại kết hợp tạo thành mẫu hình mây đen bao phủ, thể hiện giá sắp đảo chiều. Thanh nến Doji sau đó đã xác nhận điều này khi đóng cửa giảm 2.54% so với nến (3).
• Nến (5) và (6) sau đó tạo thành mẫu hình xuyên thấu báo hiệu đảo chiều tăng. Nhưng không! Giá sau đó tiếp tục giảm sau nến sao (7). Nến (6), (7), (8) sau đó tạo thành mẫu hình sao hôm, qua đó thể hiện giá có thể bắt đầu giảm tiếp. Điều này củng cố cho những gì tác giả đã cảnh báo:  “Giá trị phân tích của một mẫu hình đơn lẻ là không cao dù đó có là mẫu hình mạnh”.
• Nến thứ (9) xác nhận phân tích của ta khi mở một gap giảm với một thân nến đen lớn. Râu nến trên thể hiện nến này đã lấp gap trong phiên, củng cố cho sức giảm sắp tới. Nhưng ta sẽ chưa vội kết luận, vì giá đã về vùng hỗ trợ.

• Những diễn biến tiếp theo cho thấy lo ngại về vùng hỗ trợ đã đúng. Nến (10) sau đó bất ngờ mở gap tăng mạnh đồng thời chạm vào gap giảm trước đó (một kháng cự), và bị đạp xuống một lần nữa. Nhìn chung, biến động giá đến thanh nến (10) vẫn là rất tiêu cực.

• Thế nhưng, nến (11) xuất hiện một cú tăng mạnh mẽ vượt qua kháng cự của gap giảm, đồng thời tạo thành mẫu hình nhấn chìm tăng trước sự ngỡ ngàng của phe bán. Thanh nến (12) là một thanh nến sao lưỡng lự nhưng ngay sau đó bị thanh nến (13) “nhấn chìm”, xóa sổ đà giảm, tiếp tục đà tăng của giá.

Qua ví dụ này, tác giả mong độc giả đã hiểu được phần nào hiểu được cách phân tích nến Nhật trên đồ thị thực chiến. Đối với người mới, việc hơi mù mờ hay không rõ ở một vài chỗ là điều bình thường, qua thời gian, mọi thứ sẽ rõ ràng hơn rất nhiều nhờ luyện tập. Phân tích kỹ thuật không nên giáo điều, nếu bạn có phân tích khác so với tác giả, đó là điều bình thường và chẳng có đúng sai gì ở đây cả, vấn đề chỉ là góc nhìn mà thôi.

HẠN CHẾ CỦA NẾN NHẬT

Tuy nến Nhật là một công cụ phân tích kỹ thuật rất mạnh trên thị trường, nhưng bên cạnh đó vẫn tồn tại một số những hạn chế:

• Thứ nhất, phương pháp nến Nhật cần có một cây nến thể hiện sức mạnh đặc trưng (tăng hoặc giảm) hay chuỗi các phiên nến khác nhau để cho chúng ta biết được xu hướng tiếp theo, nên khi mẫu hình hoàn thành ta có thể sẽ bỏ lỡ những điểm mua hay thoát vị thế tốt nếu xét tỉ lệ rủi ro/lợi nhuận hoàn hảo.
• Thứ hai, phương pháp nến Nhật chỉ có thể cho ta được tín hiệu chứ không dự đoán được mức giá để có thể xem xét chốt lời hay cắt lỗ.
• Phương pháp nến Nhật có rất nhiều kiến thức với những cái tên đặc biệt thể hiện đặc điểm của từng riêng mỗi loại. Ngoài ra, chúng còn có rất nhiều biến thể so với những loại nến hay mẫu hình gốc. Điều này khiến chúng ta phải mất nhiều thời gian để nghiên cứu và học tập để có vận dụng một cách linh hoạt, hiệu quả.

Vì những lí do trên, chúng ta vẫn cần phải kết hợp linh hoạt các phương pháp khác nhau để có thể nâng cao khả năng phân tích và có một danh mục đầu tư hiệu quả.