5 sự kiện kinh tế, chứng khoán nổi bật năm 2016

Sự biến động của ngành thép sau vụ Formosa Vũng Áng

– Vào ngày 6/4, tình trạng cá chết hàng loạt gần khu công nghiệp Vũng Áng – Hà Tĩnh sau đó lan ra 4 tỉnh miền Trung. Trước đó giả thiết về việc xả thải gần khu vực Vũng Áng do Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh thải ra môi trường không đảm bảo và có nhiều phụ phẩm là nhân tố được rất nhiều người chú ý. Đến chiều ngày 30/6 Formosa mới chính thức thừa nhận gây ra sự cố môi trường biển, khiến cá chết tại một số tỉnh miền Trung và cam kết bồi thường 500 triệu USD khắc phục hậu quả.Thông tin trên dường như không mấy tác động đến các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng sắt thép niêm yết trên sàn chứng khoán trong nước.

– Sau hơn 2 tháng khảo sát, điều tra và đánh giá của cơ quan nhà nước thì lời xin lỗi của Formosa sau buổi chiều ngày 30/6 đã quá muộn màng đối với người dân Việt Nam, nhất là người dân bốn tỉnh bị thiệt hại trực tiếp.

– Những thiệt hại nghiêm trọng do Formosa gây ra còn lớn hơn gấp nhiều lần siêu bão càn quét miền Trung. Riêng số hải sản chết dạt vào bờ được đánh giá thiệt hại khoảng 100 tấn, sản lượng khai thác ven bờ thiệt hại khoảng  1.600 tấn/tháng. “Hệ sinh thái biển bị ảnh hưởng nghiêm trọng” và khiến trên 176.000 người dân phụ thuộc bị ảnh hưởng theo. Đối với hoạt động du lịch, công suất sử dụng phòng khách sạn tại bốn tỉnh Hà tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế giảm 40-50%. Về xã hội, người dân nghi vấn về quá trình thẩm định, phê duyệt đầu tư của chính phủ, giảm lòng tin về khả năng của các cơ quan chức năng trong việc ứng phó các tình huống khẩn cấp về môi trường. Một bộ phận không còn tin vào sự an toàn của cá biển và các sản phẩm liên quan như nước mắm, rong tảo… Sự việc khiến người dân lo lắng về sinh kế lâu dài, thậm chí nợ nần, phá sản do không tiêu thụ được hải sản.

-Như bao quốc gia khác, người dân Việt Nam cũng có quyền hít thở một thứ không khí, tắm một thứ nước biển, ăn một thứ thực phẩm với tiêu chuẩn sạch và an toàn, tự do đánh cá mưu sinh trên vùng biển của mình và quyền văn minh ấy không thể đánh đổi bằng bất cứ loại ngoại tệ nào dù là bao nhiêu.

Chứng khoán Việt nín thở với “Brexit”

– Trong suốt phiên giao dịch ngày 24/6, tất cả các nhà đầu tư tổ chức và cá nhân đều theo dõi trực tiếp từng giây phút kết quả bỏ phiếu tại Anh, phản ứng của TTCK, dầu mỏ và thị trường ngoại hối thế giới để đưa ra quyết định giao dịch. TTCK Việt Nam hôm đó có lúc giảm sâu nhất 34 điểm, ứng với 5% vào buổi sáng trước khi có kết quả ra đi của nước Anh.

– Tuy nhiên, đến chiều đã xuất hiện một dòng tiền lớn khoảng 2000 tỷ đồng đã ồ ạt giải ngân khiến VN-Index chỉ còn giảm 11,5 điểm, tương đương 1,8%. Thanh khoản thị trường đã lập một trong những kỷ lục lịch sử với tổng giá trị giao dịch hơn 6.000 ngàn tỷ đồng, đây là một điểm tích cực chứng tỏ có một dòng tiền lớn chờ đợi giảm mạnh để giải ngân.

– Brexit đã và đang gây ra tâm lý lo ngại trong giới đầu tư quốc tế, khiến họ dịch chuyển đầu tư từ các tài sản rủi ro như cổ phiếu sang các tài sản ít rủi ro hơn, bao gồm vàng và đồng Yên. Đồng bảng Anh liên tục sụt giảm mạnh, gây thiệt hại cho Ngân hàng Anh và chính phủ Anh, mất khoảng 10% giá trị so với đồng Euro và bắt đầu chạm mức “đáy” mới của 31 năm so với đồng USD.

– Ngay sau đó, một trong những nền kinh tế lớn nhất Châu Á (Nhật Bản) cũng đã bày tỏ sự lo ngại cho sự ổn định kinh tế thế giới sau kết quả của cuộc trưng cầu dân ý cùng sự sụt giảm mạnh của đồng bảng Anh, trong vòng 1 tuần kể từ khi Anh rời khỏi EU, đồng Yên đã tăng 2,7% so với đồng USD, còn tính từ đầu năm nay, đồng tiền này đã tăng giá tới 15,4% so với đồng USD.

Cơn địa chấn mang tên Donald Trump

– Donald Trump đắc cử khiến chứng khoán Mỹ đã có một phiên chốt 9/11 ngập sắc xanh. Các cổ phiếu ngành tài chính, y tế và công nghiệp đều tăng mạnh, trong bối cảnh giới đầu tư hi vọng Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ giữ cam kết tăng chi ngân sách trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng.

– TTCK Việt Nam cũng đã phản ứng rất mạnh. Các nhà đầu tư tỏ ra hoảng loạn bán tháo cổ phiếu khiến hai chỉ số VN-Index và HNX-Index lao dốc, trong đó chỉ số VN-Index có thời điểm giảm tới 20 điểm. Tuy nhiên, lực cầu bắt đáy đã tăng mạnh về cuối phiên và giúp hai chỉ số chốt phiên giảm không quá sâu. Chỉ số VN-Index giảm 6,2 điểm tương ứng 0,93%. Chỉ số HNX-Index giảm 1,15 điểm ứng với 1,41% xuống 80,11 điểm.

– Trong phiên ngày 9/11 hôm đó, giá vàng thế giới và trong nước có biểu hiện tăng bật, kim loại quý này đã có lúc tăng 4,9% lên 1.337,40 USD/ounce, mức tăng mạnh nhất tính theo ngày kể từ tháng 6 sau khi Anh rời khỏi EU.Giá vàng trong nước tăng vọt lên trên 37 triệu đồng/lượng. Hầu hết các nhà đầu tư cho rằng việc ông Trump chiến thắng sẽ làm tăng yếu tố không chắc chắn hơn trên thị trường, điều này có thể có lợi cho vàng như một hàng rào chống lại rủi ro.

– Ngoài hệ quả giá vàng tăng mạnh, việc ông Trump có ý định rút khỏi TPP có thể sẽ làm cho nền kinh tế thế giới, đặc biệt là các nước thành viên của hiệp định TPP trong đó có Việt Nam đứng trước nguy cơ bất ổn, giới đầu tư đã tháo chạy khỏi các tài sản rủi ro, bao gồm cả các hàng hóa nguyên liệu, và tăng cường nắm giữ USD. Do vậy, đồng USD tăng mạnh liên tục và gây sức ép xuống giá lên hàng hóa nguyên liệu xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Cú sốc lớn MTM và hiện tượng ROS

– Trong vụ ồn ào về “công ty ma” MTM, công ty CTCP Mỏ và Xuất nhập khẩu Khoáng sản Miền Trung MTM đã có hơn 4 triệu cổ phiếu không tồn tại vẫn được đưa lên sàn để giao dịch. Cổ phiếu MTM lên giao dịch trên sàn Upcom vào ngày 15/4 nhưng chỉ hai tháng sau, ngày 17/6, HNX đã quyết định dừng giao dịch đối với cổ phiếu này với lý do để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.Tới ngày 20/6 cổ phiếu MTM chính thức bị tạm ngừng giao dịch. Không ít các nhà đầu tư mất ăn mất ngủ bởi MTM là cổ phiếu có giao dịch sôi động bậc nhất trên sàn Upcom với thanh khoản hàng triệu đơn vị mỗi phiên và thu hút sự quan tâm lớn từ giới đầu tư.

– Trong năm qua, một điều nữa cũng gây ra nhiều ngạc nhiên với  nhiều giới truyền thông Việt Nam và cả giới truyền thông tài chính quốc tế như The Wall Street Journal.Chỉ trong vòng 3 tháng lên sàn, giá cổ phiếu ROS (Công ty cổ phần xây dựng Faros) đã tăng tới hơn 10 lần (đứng ở mức 126.000 đồng/cổ phiếu khi chốt phiên 25/11)và sau đó ROS nhanh chóng được đưa vào top 10 cổ phiếu có vốn hóa lớn nhất thị trường Chứng khoán Việt Nam.

Cổ phiếu ROS của Công ty Cổ phần Xây dựng Faros liên tục tăng đã đưa ông Trịnh Văn Quyết – Chủ tịch Tập đoàn FLC, đồng thời là cổ đông lớn của Faros, trở thành tỷ phú USD thứ hai trên sàn chứng khoán Việt Nam với tổng tài sản lên đên 33.247 tỷ đồng , sau người đầu tiên là Chủ tịch Tập đoàn Vingroup – ông Phạm Nhật Vượng, lập nên kỷ lục mới trên sàn chứng khoán Việt Nam sau 16 năm thị trường đi vào hoạt động.

Fed lần đầu tăng lãi suất trong suốt 8 năm qua

– Sáng 15/12 Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định nâng lãi suất thêm 0,25%, đồng thời đưa ra tín hiệu về 3 đợt nâng lãi suất tiếp theo trong năm 2017. Việc tăng mức lãi mức lần đầu tiên trong 8 năm qua đã gây áp lực lên tỷ giá USD tại nhiều nước trong đó có Việt Nam.

– Tuy nhiên diễn biến trên TTCK thế giới và Việt Nam trước và sau cuộc họp của Cục Dự trữ liên bang Mỹ không có quá nhiều biến động, cho thấy tâm lý nhà đầu tư không mấy lo ngại về việc Fed tăng lãi suất.

– TTCK Việt Nam trong quý 1/2017 sẽ phụ thuộc vào các chỉ số vĩ mô như tăng trưởng GDP, lạm phát, tỷ giá… có đạt mục tiêu điều hành hay không? Ngoài ra, kết quả kinh doanh quý 4 và cả năm 2016 của các doanh nghiệp niêm yết cũng sẽ là một yết tố tác động lớn tới thị trường.

– Sau khi Fed công bố tăng lãi xuất, đồng USD tăng giá sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến các thị trường chứng khoán thế giới và các thị trường mới nổi. Đặc biệt là đối với các nền kinh tế có vay nợ bằng đồng USD nhiều, xu hướng bán ròng trái phiếu chính phủ sẽ gây nên sự xáo trộn và bất ổn tỷ giá. Các lợi suất trái phiếu và đồng USD đều tăng, tuy nhiên số lượng nắm giữ trái phiếu Việt Nam của nhà đầu tư nước ngoài rất nhỏ nên không có sức ảnh hưởng như thời điểm năm 2008.

Nguyễn Thị Kim Khuê – CTV Ban nội dung